به اطلاع می‌رساند در سیصد و شصت و نهمین جلسه شورای برنامه ریزی، گسترش و نظارت آموزشی دانشگاه مورخ ۲۶/‏۰۳/‏۹۸‬ ایجاد میان رشته‌ای «رایانش اجتماعی» در مقطع کارشناسی ارشد تصویب گردید.
گزارش توجیهی ایجاد رشته فوق جهت اخذ مجوز به دفتر برنامه ریزی آموزش عالی ارسال گردیده است و سرفصل رشته و برنامه درسی توسط کمیته برنامه ریزی تخصصی رشته در حال تدوین است.

درباره میان رشته‌ای رایانش اجتماعی:

تعریف رشته

رایانش اجتماعی یک میان‌رشته‌ای نوظهور است که درصدد است تا از داده‌های دیجیتال تولید شده توسط افراد و روش‌های محاسباتی برای مدل‌سازی و ارزیابی نظریه‌های علوم اجتماعی استفاده کند. منظور از علوم اجتماعی مفهوم کلی آن است که عبارت است از: انسان‌شناسی، تاریخ، زبان‌شناسی، علوم‌سیاسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، و روان‌شناسی اجتماعی. رایانش اجتماعی، به طور خلاصه، رشته‌ای است که در صدد جمع‌آوری و تحلیل داده‌های اینترنتی تولید شده توسط افراد به منظور ارزیابی نظریه‌های اجتماعی پیشین یا استفاده از روش‌های محاسباتی برای تولید نظریه‌های جدید است. با این تعریف، رایانش اجتماعی رشته‌ای است که از روش‌های علوم کامپیوتر استفاده می‌کند تا مکملی برای روش‌های سنتی علوم اجتماعی باشد.

اهمیت رشته

ا فزایش روزافزون استفاده از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، و وسایل هوشمند در دهه‌ی اخیر منجر به انفجار داده‌های رفتاری و اجتماعی قابل استفاده برای محققین شده است. این مهم یک فرصت تاریخی بی سابقه برای محققین علوم اجتماعی فراهم کرده است تا بتوانند با جزئیات بسیار بیشتری به مطالعه‌ی ویژگی‌ها، رفتار، پویایی، و تعاملات انسانی و اجتماعی افراد بپردازند. به بیان دیگر، همان گونه که پیدایش تلسکوپ منجر به تغییر مطالعات کیفی به کمی و تحول در نجوم شد، امروزه داده‌های دیجیتال تولید شده توسط افراد به مثابه یک تلسکوپ می‌ماند که به محققین اجازه می‌دهد تا بتوانند به صورت کمی به مطالعه‌ی جامعه بپردازند.

ادغام فضای مجازی در زندگی روزمره‌ی مردم اما، منجر به تاثیرپذیری افراد از این فضا شده است. مطالعات بسیاری حکایت از تأثیر فضای مجازی بر افکار، عقاید، باورها، و سبک زندگی کاربران دارد. از یک سو فضای مجازی تبدیل به محلی ارزان با دسترسی بالا برای ایجاد تغییرات مثبت در افکار و رفتار کاربران، افزایش آگاهی، و معرفی و تبلیغ محصولات تجاری و غیرتجاری شده است؛ از دیگر سو اما، تبدیل به وسیله‌ای برای گسترش اخبار دروغ، شایعات، و مطالب موهن و نفرت‌آمیز و تحریک گروه‌های اجتماعی مختلف شده است. این مهم اهمیت شناخت مکانیزم‌های گسترش اخبار و اطلاعات و تأثیرگذاری اجتماعی در فضای مجازی را دوچندان کرده است.

تجربه سایر کشورها

هم اکنون دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی معتبری مانند استنفورد، ایندیانا، هاروارد، جرج میسون، کارنگی ملون، شیکاگو، میشیگان، و نورث‌ایسترن در آمریکا، ئی‌تی‌اچ زوریخ در سوئیس، آکسفورد در انگلستان، و مؤسسه علوم اجتماعی لایبنیز در آلمان دارای دانشکده یا مرکز تحقیقاتی مستقل در رایانش اجتماعی هستند.

مهارت‌های لازم

برای طراحی و انجام موفق تحقیقات در رایانش اجتماعی، محقق باید دارای طیف گسترده‌ای از مهارت‌های علمی باشد. در ذیل به طور خلاصه به مهم‌ترین این مهارت‌ها اشاره می‌شود:

• طراحی آزمایشگاهی (تجربی)
• آمار پیشرفته
• استنتاج علّی
• برنامه‌نویسی رایانه‌ای
• یادگیری ماشین
• تحلیل داده‌های متنی
• استخراج و ذخیره‌ی داده‌های شبکه‌های اجتماعی و سایر داده‌های دیجیتال
• تحلیل شبکه
• داده‌های حجیم
• جمع‌سپاری و آزمایش‌های مجازی
• شبیه‌سازی رایانه‌ای
• اخلاقیات طراحی آزمایش

علاوه بر مهارت‌های فوق، محقق باید به تناسب مسأله‌ی مورد پژوهش، از فرضیه‌ها و نظریات موجود در ادبیات علوم اجتماعی مربوطه نیز مطلع باشد. به عنوان مثال، اگر موضوع مورد مطالعه نحوه‌ی گسترش یک عقیده‌ی خاص در جامعه باشد، محقق باید از تمامی فرضیه‌ها و نظریات موجود در ادبیات روان‌شناسی و روان‌شناسی‌اجتماعی در خصوص مکانیزم‌های تاثیرپذیری افراد و ادبیات جامعه‌شناسی در خصوص مؤلفه‌های اثرگذار در پیدایش رفتارهای جمعی مطلع باشد.

دانشکده‌های مشارکت کننده

مهندسی کامپیوتر- فناوری اطلاعات- علوم کامپیوتر- علوم اجتماعی